Fanatec QR2

Fanatec kondigde de QR2 al een eeuwigheid geleden aan (december 2020 samen met het BMW M4 MT3 stuurwiel om precies te zijn), toch kwam de QR2 pas een maand of 2 geleden echt op de markt. De opvolger van de QR1 welke al jaren lang geplaagd werd door zijn kleine imperfecties, speling, rumoerig, niet echt een "quick" release wanneer je de "retention bolt" gebruikte, een beetje het lachertje op een Podium Wheelbase die het geheel onderuit haalde volgens velen. Iets wat allemaal verleden tijd zou moeten zijn met de komst van de QR2.

Fanatec QR1, wat was nou eigenlijk het probleem?

Voor we de Fanatec QR2 verder gaan bekijken is het goed te weten wat nu precies de tekortkomingen waren van de QR1, de QR1 was immers jaren lang de "standaard" op de Fanatec wheelbases en de basis binnen het Fanatec eco systeem wat ieder stuurwiel verbond met iedere wheelbase binnen de Fanatec line-up dus hoe slecht is / was hij nou echt? 

Zelf heb ik ervaring met de QR1 van Fanatec sinds de CSL Elite, welke op zijn beurt vervangen werd door de Clubsport CSW V2.5 die op zijn beurt vervangen werd door 1 van mijn huidige wheelbases, de Podium DD2 wheelbase. Persoonlijke ervaring met de QR1 heb ik dus op diverse wheelbases in combinatie met verschillende sturen waaronder de P1, Formula V2, Podium Porsche 911 GT3 en het BMW GT2 stuurwiel. 

De grootste klacht met betrekking tot de QR1 was de speling tussen stuurwiel en wheelbase. Op zowel de CSL Elite als op de Clubsport CSW V2.5 is dat bij mij nooit een issue geweest, zeker niet wanneer ik de "retention bolt" gebruikte. Op de Podium DD2 wheelbase was speling ook nooit een issue mits ik het stuur op de juiste manier monteerde en de "retention bolt" gebruikte om het stuur goed vast te zetten.

Toch zijn er ook genoeg gebruikers welke andere ervaringen hebben met de QR1 en hem nooit helemaal speling vrij hebben weten te krijgen. Reden hiervoor is de toegestane tolerantie tijdens het productie proces, wanneer je shaft van de wheelbase en de QR1 stuurwiel zijde beide aan het uiteinde zitten van de tolerantie grens bleef je uiteindelijk altijd wel met iets speling in de quick release zitten wat zeker met de wat grotere diameter stuurwielen een vrij irritante ervaring kan zijn tijdens het sim racen.

---

Een ander "probleem" van de QR1 was dat hij vrij rumoerig kon zijn tijdens gebruik. Zeker wanneer je de force feedback flink open schroefde op een Podium DD1 of DD2 wheelbase was de QR1 alles behalve stil te noemen. Naast de lagers die wat geluid maakten zat je ook nog eens met de release sleeve van de QR1 die soms hard tegen de "retention bolt" aan kon komen tijdens snelle stuurbewegingen. Nu zijn beide problemen vrij simpel op te lossen door iets dikker vet op de kogellagers te smeren en de "retention bolt" van 2 laagjes krimpkous te voorzien maar ideaal is het niet en het maakt dat de QR1 het vooral "net niet" was wanneer je hem af zetten tegen de quick releases zoals je die tegen komt op bijvoorbeeld de Simagic of Asetek wheelbases.

Nu is een nieuwe quick release ontwerpen niet het grootste probleem, hem compatibel houden met alle bestaande hardware wel en dat was het grootste probleem waar Fanatec tijdens de ontwikkeling van de QR2 tegenaan liep, afscheid nemen van de huidige manier om het stuur "draadloos" te verbinden met de wheelbase was een no-go.

Waarom moest het zo lang duren voor de QR2 er eindelijk was?

Fanatec kondigde de QR2 eind 2020 aan en hij verscheen uiteindelijk pas in Q3 2023, tussen aankondiging en de daadwerkelijke release zat dus ruim 2,5 jaar en de QR2 leek uit te gaan draaien op een stukje "vaporware". Achter de schermen werd er echter druk getest met de QR2 om zo alle problemen die er waren op te kunnen lossen en werden er verschillende productielijnen getest om zo uiteindelijk bij de huidige fabriek / productielijn uit te komen.

Hoewel een QR niet het meest ingewikkelde stukje techniek lijkt te zijn zijn de toleranties ontzettend klein, niet heel moeilijk wanneer het gaat om kleine aantallen maar een fabriek vinden welke in staat is grote aantallen te produceren welke ook nog eens in staat bleek massaproductie voor zijn rekening te nemen en de toleranties zo klein mogelijk te houden bleek toch een lastiger verhaal.

Daarnaast werden er meerdere varianten van de QR2 ontwikkeld op de achtergrond. Bij de aankondiging in 2020 werd alleen de cnc variant van de QR2 getoond, op de achtergrond werd er echter ook nog gewerkt aan een "die-cast" en een "lite" variant, de betaalbaardere varianten van de QR2 met beiden hun eigen "problemen" welke opgelost moesten worden voor men daadwerkelijk kon starten met de massa productie van de QR2.

CNC, Die-cast, Lite... de verschillende versies van de QR2.

Naast de getoonde cnc variant tijdens de aankondiging in 2020 kwam Fanatec bij de daadwerkelijke release ook nog met een die-cast en een lite versie voor stuurwiel zijde. Aan wheelbase zijde is de keuze beperkt en afhankelijk van welke wheelbase je hebt.

Voor de Podium wheelbases is de cnc Type M beschikbaar en voor de CSL-DD, GT DD Pro, CS DD en CS DD+ is er de die-cast Type C beschikbaar. Het verschil tussen Type M en Type C zit hem (afgezien van het materiaal) in de aansluiting tussen QR shaft en de wheelbase. Bij de Type C is het een usb c aansluiting terwijl je bij de Type M te maken hebt met 2 PCIE connectors die omgeplugd moeten worden.

Maar welke versie van de QR2 kun je nu het beste aanschaffen? Is de cnc variant de meerprijs waard? Hoe blijft de die-cast variant op langere termijn? Hoe goed is de lite variant?

Onze ervaring is beperkt tot de cnc en die-cast variant. Ik heb beide varianten al een poosje in gebruik als beta tester maar heb de lite variant tot op het moment van schrijven zelf nog niet in handen gehad en kan daar dus ook weinig zinnigs over zeggen.

QR2 CNC - €199,-

De cnc variant van de QR2 wordt geproduceerd uit 1 blok aluminium en krijgt door middel van een cnc proces zijn uiteindelijke vorm. Deze manier van fabriceren geeft het "mooiste" eindresultaat en er zijn nauwelijks eindbewerkingen nodig. Omdat er echter veel materiaal "verloren" gaat en het productieproces veel meer tijd in beslag neemt is het ook de duurste manier van fabriceren. 

Het eindresultaat mag er echter zijn, de cnc variant van de QR2 oogt ontzettend mooi afgewerkt en voelt ook "butter smooth" wanneer je het stuur op de wheelbase plaatst met een duidelijke klik wanneer de QR2 vast zit. Het loshalen van het stuur is ook iets wat heel soepel gaat en het grootste verschil met de die-cast variant zit hem in het gevoel van de "release sleeve" welke je naar je toe trekt bij het loshalen van het stuur van de wheelbase.

Naast bovenstaand heeft de QR2 nog iets wat zowel de die-cast als de lite variant niet hebben, en dat is dat hij voldoet aan de FIA standaarden en dus gebruikt mag worden in een echte race wagen. Leuk op papier maar verder totaal irrelevant voor gebruik tijdens sim racen.

QR2 Die-Cast - €99,-

De manier waarop de die-cast variant wordt gefabriceerd is heel anders dan die van de cnc variant van de QR2. Waar de cnc variant uit blok aluminium wordt gefreesd wordt is de die-cast variant gemaakt van gegoten aluminium. Die-cast heeft als voordeel ten opzichte van cnc dat het fabriceren veel goedkoper en sneller gaat, nadeel is dat het eindresultaat vaak nogal wat imperfecties bevat en om dat op te lossen krijgt de die-cast variant van de QR2 nog een nabewerking met.... de cnc freesmachine. 

Het eindresultaat is dus qua nauwkeurigheid gelijk maar omdat de het materiaal en de manier van fabriceren anders is is er toch een duidelijk verschil merkbaar tussen deze 2 varianten. Waar de cnc variant veelal "butter smooth" aan voelt is de die-cast variant wat ruwer, zeker wanneer je de "release sleeve" naar je toe haalt wanneer je het stuur van de wheelbase af wil halen is dit verschil duidelijk merkbaar en ook wanneer je het stuur aan de wheelbase koppelt is de duidelijke klik dat de boel goed vast zit afwezig.

QR2 light - €59,-

De light variant van de QR2 is gemaakt van een composiet wat bestaat uit carbon vezel en polyamide en is de vervanger voor de light versie van de QR1. Deze versie heb ik tot op heden nog niet in handen gehad en hij zal ook alleen terug te vinden zijn op de goedkopere sturen uit de line-up van Fanatec. Op Podium wheelbases en de binnenkort verkrijgbare CS-DD(+) kan deze variant van de QR2 alleen in zogenaamde "low torque" mode gebruikt worden.

Welke variant van de QR2 moet ik nu kopen?

Het antwoord daarop is voor de wheelbases heel simpel, degene welke past op je wheelbase ;-). Aan de stuurwiel zijde is het iets lastiger. Als beta tester heb ik maanden lang die-cast variant gebruikt en hoewel die zijn werk heel goed doet kon ik het toch niet laten een cnc variant aan te schaffen voor mijn Podium Porsche GT3 stuurwiel.

De cnc variant van de QR2 oogt gewoon net even wat mooier en voelt wat "smoother", er is echter een maar. De meerprijs die je voor de cnc variant betaald (€199,- in plaats van €99,-) is in mijn ogen niet in verhouding met deze voordelen en als je kijkt naar de beste "bang for buck" verhouding is de die-cast variant van de QR2 de beste uit de line-up.

Op termijn zal de die-cast op de contactpunten ongetwijfeld iets meer slijtage sporen gaan vertonen op de contactpunten tussen stuur en wheelbase maar dat is iets wat alleen zichtbaar is tijdens het wisselen van stuurtjes en 100% vrij van imperfecties zullen zowel de cnc als ook de die-cast variant niet blijven wanneer je vaak van stuur wisselt.

Heb je geld teveel of wil je de best mogelijke optie en heb je geld teveel, neem de cnc. Beschik je over gezond verstand en heb je misschien wel meerdere sturen waarvan de QR vervangen moet worden neem dan de die-cast variant.

Montage van de QR2

Hoewel de montage van de QR2 geen hogere wiskunde is en het vooral een kwestie is van even de moeite nemen om de handleiding door te lezen gaat het toch bij een hele hoop mensen (er staan nogal wat reviews op Youtube waarbij het faliekant mis gaat) mis wanneer de plastic spacer en bijbehorende schroeven op het stuurwiel gemonteerd moeten gaan worden.

Lees de handleiding dus even rustig door VOOR je meteen begint om alles om te schroeven, doe je dat niet en gebruik je bijvoorbeeld niet de juiste schroeven beschadig je de QR2 gegarandeerd!

Aan de wheelbase zijde kan er eigenlijk weinig mis gaan bij de Type C variant van de QR2 shaft, het enige waar je even rekening mee moet houden is dat de clamp goed gepositioneerd word ten opzichte van de inkepingen.

Bij de Type M op de Podium wheelbases is het handig om even een wasknijper bij de hand te hebben. Wanneer je de oude shaft verwijderd en de PCIE connectoren los haalt is het handig om de wasknijper even om de kabels te klemmen zodat deze niet in de wheelbase schieten. Mocht dat toch gebeuren, geen ramp, je vist ze er met het grootste gemak ook weer uit maar die wasknijper had je in dat geval toch wat gepriegel gescheeld. ;-)

Let bij het monteren ook even op dat je de juiste kabel uit de wheelbase op de juiste kabel van de shaft aan sluit, lange kabel wheelbase op korte kabel shaft, korte kabel wheelbase op (je raadt het al) lange kabel van de shaft, 10 slagen draaien zoals beschreven in de handleiding, de clamp ring weer vast draaien (let ook hier weer goed op met de inkeping zoals beschreven in de manual) en de boel is klaar voor gebruik.

Voor de mensen die liever een video kijken in plaats van een handleiding te lezen heeft Fanatec ook wat handige video's gemaakt.

• Montage handleiding base side Type C
• Montage handleiding base side Type M
• Montage handleiding QR2 pro wheel side
• Montage handleiding QR2 wheel side
• Montage handleiding QR2 lite

Bij het aandraaien van de clamp overigens ook altijd opletten dat je deze goed vast zet maar overdrijf het niet door even met je volle gewicht op een inbussleutel te gaan hangen, je zult niet de eerste zijn die zijn clamp om zeep helpt ;-)

De QR2 in gebruik, veel meer detail, geen enkele flex, een waar genot!

Onzin natuurlijk, de QR2 geeft je niet meer detail en het veranderd in de basis helemaal niets aan hoe je wheelbase over het algemeen aanvoelt. Zeker wanneer je een QR1 setup hebt zonder tolerantie problemen en de QR1 altijd redelijk spelingsvrij hebt weten te krijgen veranderd er aan het gevoel vrij weinig. Ik miste het "tikje" bij een abrupte rotatie wissel in combinatie met het Podium Porsche stuurwiel maar dat was sowieso al een incidenteel iets waar ik relatief weinig last van had.

Wat veranderd er dan wel? Als eerste het gemak waarmee je stuurtjes wisselt. Zeker bij de Podium wheelbases was het wisselen van het stuur toch altijd wel een dingetje, helemaal wanneer je de borgschroef gebruikte om dat laatste beetje speling van de QR1 weg te krijgen was de quick release niet echt "quick" meer te noemen en omdat de QR2 simpelweg geen speling meer heeft is dat "probleem" dus verleden tijd.

Ook geen last meer van sturen die echt vast lijken te zitten op de wheelbase. Toen ik de Clubsport CSW V2.5 wheelbase nog gebruikte was het stuurwiel van de wheelbase los halen altijd een dingetje, het stuurwiel kwam simpelweg heel moeilijk los van de shaft en vaak moest er dan even een flinke ruk aan het stuur gegeven worden. De boel een beetje smeren hielp dan wel iets maar echt makkelijk ging het nooit.

De QR2 kan in sommige gevallen een beetje "sticky" aanvoelen wanneer je gebruik maakt van de die-cast / die-cast combinatie (type C shaft met die cast QR2 wheelside) maar dat is echt minimaal en te verwaarlozen.

Daarnaast is de QR2 stil en met stil bedoel ik dan ook echt geruisloos. Bij de QR1 wilden de lagers en de sleeve nog wel eens wat rumoerig worden, zeker wanneer je met wat hogere force feedback rond reedt. De Qr2 maakt simpelweg gewoon geen geluid meer en dat is fijn voor de mensen die niet met een hoofdtelefoon gamen of bijvoorbeeld ook nog kleine kinderen op dezelfde verdieping hebben slapen waar ook de sim rig staat.

Qua onderhoud is deze bij de QR2 ook gereduceerd tot nagenoeg 0. Waar je bij de QR1 de lagers nog wel eens van een beetje vers vet moest voorzien en dat weer als gevolg had dat de QR snel wat vettig werd en je hem dus moest schoon maken is het bij de QR2 niet meer dan eens per 100 stuurwissels een zachte doek langs de shaft halen aan de wheelbase kant. 

Onder aan de streep is het verschil in mijn setup waar ik weinig last had van de toleranties tussen shaft en quick release relatief klein als het gaat om flex echter is de QR2 wel geruisloos en is het wisselen van sturen een stuk eenvoudiger en sneller geworden.

Fanatec QR2 compatibiliteit en de toekomst van de QR1

Fanatec heeft met de QR2 geprobeerd om deze zoveel mogelijk "backwards compatible" te houden met oude stuurtjes en wheelbases echter zijn er wel een aantal sturen en wheelbases die buiten de boot vallen.

Alle wheelbases in de huidige product line-up van Fanatec zijn compatible met de QR2, de CSL Elite en de Clubsport CSW V2.5 vallen echter buiten de boot, deze wheelbases werden tot voor een jaar of 2 geleden nog verkocht maar omdat daar de "shaft" geen door de gebruiker te vervangen onderdeel is vallen die buiten de boot. 

Hetzelfde geld een beetje voor de stuurtjes in de Fanatec line-up en alle sturen waar een QR1 op gemonteerd kunnen omgezet worden naar de QR2. Er zijn echter een aantal uitzondering, voorbeeld hiervan is de V1 van de Clubsport Formula F1 Esports, deze heeft weliswaar een QR1 maar is niet los te halen van het stuur op de "standaard" wijze zoals we die kennen van Fanatec. Een compleet overzicht van de wheelbases en sturen welke NIET compatible zijn vind je hier.

De QR1 blijft overigens nog wel even beschikbaar dus de mensen met een CSL Elite of Clubsport CSW wheelbase kunnen vooralsnog opgelucht adem halen, Fanatec houd de QR1 gewoon beschikbaar tijdens de transitie periode. Volgens Fanatec is deze periode 1 tot 2 jaar maar als het uitfaseren net zo lang duurt als de release van de QR2 zit je eerder op 4 jaar. Daarnaast worden er momenteel aardig wat QR1's aangeboden op de diverse marktplaatsen, mocht je dus een oude base hebben of simpelweg niet willen upgraden is het misschien raadzaam er 1 of 2 achter de hand te houden voor in de toekomst.

Wel of niet upgraden naar de QR2?

De upgrade naar de QR2 is in praktisch alle gevallen wel de moeite waard, niet alleen heb je een spelingvrije verbinding tussen stuur en wheelbase, het scheelt zeker bij de Podium wheelbase gebruikers een hoop extra handelingen bij een stuurwissel en dat is mijns inziens alleen al de investering waard.

Ook maakt de QR2 geen bijgeluiden in tegenstelling tot de QR1 die nog wel eens de nodige herrie wist te produceren en vergt de QR2 op af en toe een doekje er langs heen ook geen enkel onderhoud. 

Ben je echter een incidentele sim racer en niet van plan de collectie sturen uit te gaan breiden en helemaal tevreden met de QR1 dan kun je overwegen de upgrade naar de QR2 links te laten liggen en zo als snel een kleine €175,- te besparen (€159 voor een die cast Type C bundle + verzendkosten).